HASTA VE HASTA YAKINLARININ HAKLARI VE SORUMLULUKLARI
Sağlık hepimiz için en önemli değerdir. Varlığında anlayamadığımız sağlığımızın kıymetini kaybedince anlar,
hastalandığımız zaman mutluluğumuzda ne kadar önemli bir payı olduğunu fark ederiz.
Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, hem bozulan sağlığınızı yeniden kazanmayı hem de eskisi gibi mutlu olmayı
bekleyerek başvurdunuz. Burada karşınıza çıkan, günlük hayatınızda görmediğiniz uygulamalar ve karmaşık işlemler
karşısında daha çok şaşırabilir, bazen ne yapacağınızı bilemeyebilirsiniz. İşte bu noktada sizi hem sağlığınıza
kavuşturmak, hem de bunu hangi yolla yapacağınız konusunda bilgilendirmek konusunda sorumluluğumuz
olduğunun bilincindeyiz...
HASTA VE HASTA YAKINLARININ HAKLARI
Tüm bu hakların amacı Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde "insan sağlığının yüksek düzeyde korunmasını"
ve sizlere sağlık hizmetlerinin yüksek kalitede sunulmasını sağlamaktır.
Yaşama Hakkı
Hangi nedenle olursa olsun hastaların yaşama hakkından vazgeçilemez, kendi isteği bile olsa kimsenin yaşamına son
verilemez.
Koruyucu Tedbirlerin Alınması Hakkı
Her bir birey hastalıktan korunmak için uygun hizmet alma hakkına sahiptir. Bu amaca ulaşmak için sağlık hizmet
sunucularının görevi, sağlık hizmetlerinden, en son profesyonel bilgiden ve teknolojik yeniliklerden herkesin
yararlanmasını sağlamaktır. Ayrıca koruyucu sağlık hizmetleri konusunda hastanemizden bilgi alabilirsiniz.
Faydalanma Hakkı
Her birey sağlık ihtiyaçlarının karşılanması için sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri
(tüm tetkik, tanı ve tedavi) dil, din, ırk, cinsiyet, düşünce farkı gözetmeksizin eşit olarak verilmeli ve hastalığın türü,
zaman, ikamet yeri veya mali kaynaklar konusunda ayrım yapılmamalıdır. Fiziksel yeterliliği tam olmayan hastalar da
tüm haklardan eşit olarak faydalanmalıdır.
Organ nakli/deneysel araştırma gibi uygulamalarda ülkenin yasa ve yönetmelikleri çerçevesinde yararlanma hakkına
sahiptir.
Bilgi Hakkı
Her bireyin kendi sağlık durumu hakkında, mevcut sağlık hizmetleri ve onlardan nasıl yararlanabileceği konusunda ve
tüm bilimsel araştırma sonuçları ve teknolojik yenilikler ile ilgili bilgi alma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri hastanın
kolay ulaşabileceği yöntemle ve anlayacağı dilde verilmelidir.
• Hizmet alacağı personelin kimliğini ve görevini bilme,
• Alacağı hizmetin bedelini öğrenme ve sonrasında faturasını isteme,
• Talep ettiğinde ek ücret ile başka bir hekimden konsültasyon hizmeti alma,
• Kendisine uygulanacak tedavi ve uygulamalar konusunda bilgi alma hakkı vardır.
Tıbbi Kayıtlarına Erişim Hakkı
Hastaların kendi dosyalarında ve kayıtlarında kendileri ve hastalıkları ile ilgili bulunan bilgileri alma, fotokopi ile
çoğaltma, soru sorma ve hata varsa onların düzeltilmesini talep etme hakkı vardır.
• Ölen hastaların tıbbi kayıtları açık izin ya da mahkeme kararı ile verilebilir.
• Tıbbi kayıtlarında bulunan ve gerçeğe uymayan hastalık, tedavi işlemi veya uygulamaların değiştirilmesini isteme
hakkı vardır.
• Yazılı bir talep ile hastanın tüm tıbbi kayıtları kendisine veya seçtiği başka bir kuruma gönderilebilir.
Rıza (Onay) Hakkı
Kendi sağlığı ile ilgili kararlara iştirak edebilmesi için her birey bilgi alma hakkına sahiptir. Bu bilgiler herhangi bir
işlem ve tedavi için şarttır. Sağlık hizmeti verenler, gerçekleşecek herhangi bir ameliyat veya tedaviye ilişkin tüm
bilgileri, riskleri, sıkıntıları, yan-etkileri ve alternatif tedavi seçenekleri dâhil olmak üzere hastalara bilgi vermek
zorundadır. Hastanın onayı, yapılacak rutin işlemleri de içine alır.
• 18 yaşından küçük, bilinçsiz hastaların yerine velisi/vasisi onay verir. Onay vermeyi reddettiği durumda, doktor
/sağlık görevlisinin görüşü girişimin hastayı ilgilendirdiği yönünde ise, karar mahkemeye ya da hakem heyeti benzeri
bir mercie bırakılmalıdır.
• Yasal temsilcisinin olmadığı ve önerilen girişimin acil olduğu durumlarda onay olmaksızın tıbbi girişim yapılabilir.
Tedaviyi Reddetme Hakkı
Hastanın tedavi veya tıbbi müdahaleye itiraz etme hakkı veya tedavi sürecinde kararını değiştirip devam edilmesine
karşı itiraz etme hakkı vardır. Hasta sağlık durumu ile ilgili bilgilendirilme konusuna itiraz hakkına sahiptir.
Reddetmesi halinde hastanın hastanemiz ile ilişiği kesilir. Tekrar hastanemize başvurduğunda, gerekli bakım ve tedavi
alma hakkı devam etmektedir.
Seçim Hakkı
Yeterli bilgiye sahip her birey farklı tedavi yöntemleri ve tedaviyi verecek kişiler arasında seçim yapma hakkına
sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yönteminin kullanılacağı; doktor, uzman veya hastane seçimi konularında karar
verme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu tedaviyi uygulayan diğer sağlık kurumları, doktorlar ve başarı durumu
hakkında bilgi vererek hastaya seçme hakkını tanıdığını göstermelidir. Bu hakkın kullanımını kısıtlayan tüm engeller
kaldırılmalıdır.
Mahremiyet Hakkı
Her birey kişisel bilgileri; sağlık durumu, konulan teşhis ve yapılan tedavi konularındaki bilgilerinin yanı sıra özel
ziyaretlerinin gizli tutulmasını talep etme hakkına sahiptir. Bir bireyin sağlık durumuna veya ona uygulanan tedaviye
ilişkin bilgileri ve verileri gizli olmalı, muhafaza edilmelidir. Tıbbi müdahale süresince hastanın kişisel mahremiyetine
saygı gösterilmeli, işlem uygun bir ortamda yapılmalı ve gerçekten orada bulunması gerekli olan kişiler nezdinde
yapılmalıdır. Tedavisi ile ilgili olmayan kişileri (ziyaretçiler dâhil) kabul etmeme hakkı vardır.
Hastaların Vaktinde Sağlık Hizmeti Alma Hakkı
Her birey hızlı ve önceden belirtilen süre içerisinde gerekli tedaviyi alma hakkına sahiptir. Bu hak, tedavinin her
aşaması için geçerlidir. Belli bir süre içinde verilmesi gereken hizmetler dikkate alınarak bekleme sürelerinin
belirlenmesi sağlık hizmetlerinin görevidir. Önceden belirlenen süre içerisinde hastalara sağlık hizmeti verilemezse
aynı kalitede alternatif hizmetleri kullanma seçeneği sunulmalı ve bundan kaynaklanan harcamalar makul bir süre
içerisinde geri ödenmelidir.
Doktorlar hastalarına bilgi verme süresi dâhil olmak üzere, yeterli zaman ayırmalıdır.
Saygınlık Görme Hakkı
Her bireyin, saygı, itina ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli ve sağlığa uygun şartların sağlanmış
olduğu, gürültü ve rahatsız edici bütün etkenler bertaraf edilmiş bir ortamda sağlık hizmeti alma hakkı vardır.
Hastane çalışanları sizinle tartışma hakkına sahip değildir. Şikâyetler hasta hakları ofisi ile çözümlenir.
Dini Vecibeleri Yerine Getirme Hakkı
Kuruluşun imkânları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, hastaların dini vecibelerini yerine getirme,
inancının gereği kıyafetleri giyme, sembolleri kullanma, sosyal ve psikolojik destek alma hakkı vardır.
Ziyaret ve Refakatçi Hakkı
Her bireyin, kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyaretçi kabul etme, mevzuat ve imkânlar
ölçüsünde ve hekimin uygun görmesi durumunda refakatçi bulundurmayı isteme hakkı vardır.
Kalite Standartları Hakkı
Her birey yüksek kalitede sağlık hizmetinden yararlanma hakkına sahiptir. Kaliteli sağlık hizmeti hakkı, sağlık
kurumları ve sağlık personelinin teknik performans, konfor ve insan ilişkileri açısından tatmin edici seviyelerde sunum
yapmasını gerektirir. Sağlık görevlileri tıbbi etik kurallara aykırı veya aldatıcı nitelikte tanı ve tedavi uygulayamaz.
Güvenlik Hakkı
Kötü işleyen sağlık hizmetlerinden, tıbbi yanlışlık ve hatalardan meydana gelen zararlardan her bir bireyin korunma
hakkı vardır ve yüksek güvenlik standartlarını karşılayan bir kurumdan ve tedavilerinden yararlanma hakkı
bulunmaktadır.
Yenilik Hakkı
Her birey uluslararası standartlara göre, teşhis prosedürleri dâhil olmak üzere yeniliklerden yararlanma hakkına
sahiptir. Sağlık hizmetlerinin görevi, özellikle az rastlanan hastalıkları dikkate alarak araştırmalar yapmak ve onları
desteklemektir.
Gereksiz Ağrı/Acı ve Sıkıntıdan Sakınma Hakkı
Her birey hastalığının her evresinde, mümkün olduğu ölçüde ağrı, acı ve sıkıntıdan korunma hakkına sahiptir. Sağlık
hizmetleri, bu amaçla hastanın tedavisinin kolay ve rahat geçmesi için gerekli tedbirleri almalıdır.
Yaşam Sonu Bakım Hakkı
Sağlık hizmetleri, yaşamının son döneminde olan hastalar ve aileleri için özel bakım hizmeti temin etmelidir.
Kişisel Tedavi Hakkı
Her birey kendi kişisel ihtiyaçlarına göre teşhis ve tedavi programlarını yönlendirme hakkına sahiptir. Bu amaçla
sağlık hizmetleri, tedavi hakkını her zaman ilk sırada tutan esnek programlar sağlamalıdır.
Şikâyet Hakkı
Her bireyin bir zarar gördüğünde şikâyette bulunma hakkı vardır. Hastalarla ilgilenen tüm çalışanlar, hastalara sahip
oldukları haklar konusunda bilgi vermelidir. Şikâyet, iletildikten belli bir süre sonra Hasta Hakları Birimi yetkilileri
tarafından sözlü ya da yazılı olarak cevaplandırılmalıdır. Çözülemeyen şikâyetler ile ilgili 6023 sayılı kanun gereğince
ilgili meslek kuruluşları ve mahkemelere başvuru hakkı vardır.
Tazminat Hakkı
Sağlık tedavisi sırasında fiziksel, manevi veya psikolojik zarar gören bireyin kısa sürede tazminat alma hakkı vardır.
Sağlık hizmetleri, sorumluluğun gerçekte kimde olduğu tespit edilemese bile, zararın nedeni ve önemi ne olursa
olsun, tazminat hakkının her zaman var olduğunu bilmelidir.
• Hastalar ve yakınları, tüm bu haklarını anlayabilmek ve kullanabilmek için bilgilendirilme ve gereken desteğe
ulaşma hakkına sahiptir.
HASTA VE YAKINLARININ SORUMLULUKLARI
Bilgi Verme Sorumluğu
Hasta ve yakınlarının sağlık bilgilerinin (tıbbi öyküsü, mevcut şikâyetleri, uygulanan tedaviler, kullanılan ilaçlar ve
vitaminler gibi) hastanın değerlendirilmesi, tanı ve tedavinin sağlanmasında gerekli olduğu için bu bilgileri hastanın
tedavi ve bakımından doğrudan sorumlu olan kişilere tam ve doğru olarak aktarmak hasta ve yakınlarının
sorumluluğundadır.
Hasta ve yakınları tanı ve tedaviyle ilgili açıklamaları anlamakta güçlük çektiklerinde, bu durumu hastanın bakımından
sorumlu kişilere bildirmeli ve akla gelen tüm soruları sormalıdır.
Hasta ve yakınları, tedavi ve izlem sürecinde karşılaştıkları beklenmedik gelişmeleri hastanın bakımından sorumlu
kişilere bildirmelidir.
Hasta ve yakınları, hastanın tıbbi durumu hakkında bilgilendirildikten ve açıklamaları doğru anlayıp
anlamadıklarından hastanın bakımından sorumlu kişilerle birlikte tekrar değerlendirdikten sonra, alınacak kararlara
aktif olarak katılmalı, yapılan tedaviye onay verip vermediğini bildirmelidir.
Hastanın sağlığıyla ilgisi olan ve gereksinim duyulan konularda, ilgili birimlere nasıl ulaşılacağı ve buralardan nasıl
yararlanılacağı hakkındaki soru ve görüşlerini kurumun ilgili birimlerine iletmelidir.
Ad, soyad, adres, telefon, kayıt numarası gibi temel bilgilerin değişmesi durumunda kurumu bilgilendirmelidir.
Tetkik ve Tedavilerini Ödeme Sorumluluğu
• Kabul aşamasında, ödemenin ne şekilde ve hangi kurum/kuruluştan karşılanacağını bildirmelidir.
• Hasta ve yakınlarının aldıkları sağlık hizmetinin mali sorumluluğu ya da sağlık güvence sistemi (Sosyal Güvenlik
Kurumu, özel sağlık sigortası) gibi kurumlara ait gerekli/geçerli dokümanları eksiksiz getirmek hasta ve yakınlarına
aittir.
• Acil müdahale ve tedavi gerektiren durumlarda hasta veya yetkili temsilcisi hastanın kurumundan alacağı yazıyı
teslim etmelidir.
• Ücretsiz tedavi hakkı olan hastalarımızın, bu haklarını belgelerle kesinleştirme ve ücretsiz hasta bakma kriterlerine
uygunluğunu belgeleme sorumluluğu vardır.
• Hasta ve yakınları kusurlu kullanım ve kasıtlı olarak hastane demirbaş veya sarf malzemelerine verdiği zarar/ziyanı
tazmin etme sorumluluğundadır.
Önerilere Uyma Sorumluluğu
• Tedavisinden sorumlu yetkili doktor, hemşire ve ilgili sağlık personeli tarafından önerilen tedaviye onay verdikten
sonra geliştirilen tedavi planına uymaktan sorumludur.
Kural ve uygulamalara uyma sorumluluğu
• Bulundukları sağlık kurumunun kural ve uygulamalarını yerine getirmek sorumluluğu vardır.
Saygı Gösterme Sorumluluğu
• Hasta ve yakınları, diğer hastaların ve sağlık çalışanlarının haklarını göz önünde bulundurmalıdır.
• Hasta ve yakınları hastanenin ziyaret politikasına uymalıdır.
• Hasta ve yakınları hastanenin gizlilik politikasına uygun davranmalıdır.
• Hasta ziyaretçi sayısının ve buna bağlı gürültünün fazla olduğu durumlarda hastane yönetiminin alacağı tedbirlere
uymak zorundadır.
• Hasta ve yakınları, randevu zamanına bağlı kalmalı ve gecikmeleri önlenmeli, gecikme olduğu durumlarda diğer